Skip to content

Bağlama Hakkında

Bu sayfada bağlama hakkında temel bilgiler, bağlama nedir sorusunun yanıtı ve bağlama çalma teknikleri gibi konuları bulabilirsiniz.

Tanım

Bağlama nedir

Bağlama, Türk halk müziğinin en yaygın ve önemli telli çalgılarından biridir. Aynı zamanda “saz” olarak da bilinir. Farklı boyut ve türleri vardır: cura (en küçük), bağlama (orta boy) ve divan sazı (en büyük) gibi.

Geçmiş

Bağlamanın kısa tarihçesi

Bağlamanın kökeni çok eskiye dayanır. Aslında Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan uzun bir geçmişi vardır. Kopuz adlı çalgı, bağlamanın atası sayılır. Kopuz, Orta Asya Türk topluluklarının çalgısıydı. Anadolu’ya geldikten sonra zamanla şekil değiştirerek günümüzdeki bağlama formunu aldı. Osmanlı döneminde hem halk arasında hem de saray çevresinde kullanılmıştır. Özellikle Alevi-Bektaşi kültüründe çok önemli bir yere sahiptir; çünkü ozanlar ve âşıklar bağlama ile deyişler, türküler söylerdi.

Teknik

Bağlama nasıl çalınır

  • Tezene (pençe): Sağ el tele tezene ile vurulur.
  • Şelpe: Özellikle Alevi-Bektaşi geleneğinde yaygın parmak tekniği.
  • Arpej & ritim: Modern yorumlarda farklı kalıplar.
  • Duruş & tutuş: Rahat sol el, dengeli sağ el; ton ve hız için temel.
Akort

Yaygın düzenler (akort)

Bozuk düzen

En yaygın akortlardan; türkü icrasında sık tercih edilir.

Bağlama düzeni

Orta tel referans alınır; farklı yöresel yorumları vardır.

Kara düzen

Farklı bir tını dünyası sunar; repertuvara göre seçilir.

Not: Derslerimin içeriği (kısa sap) bağlama düzeni üzeri

Yapı

Bağlamanın anatomisi

Gövde (tekne)

Enstrümanın ana rezonans gövdesi.

Sap

Perdelerin bulunduğu bölüm.

Perde

Telin üzerine bastığımız ve farklı nota elde ettiğimiz yer.

Kapak

Ses tahtası; tınıyı belirler.

Tel & Burgu

Akort ve gerilim için.

Mızrap (tezene)

Sağ elde tutulur ve telleri vurur, sürter veya çeker.

SSS

Sık Sorulan Sorular

Bağlamayı öğrenmek zor mu?

Bağlamayı çalmak başlangıçta biraz zor olabilir çünkü:

  • Parmakların tellere alışması zaman alır.
  • Hassas bir perde sistemi vardır.
  • Farklı akort (düzen) sistemleri kafa karıştırıcı olabilir.
  • Ritim duygusu ve tezene kullanımı zamanla gelişir.
Şelpe mi tezene mi?

Yeni başlıyanlar için, tezene ile başlamak daha kolaydır çünkü ses üretimi daha sabittir. Şelpe ise parmak tekniği gerektirir ve hız ile koordinasyon ister.

Bağlama öğrenmek için sabır gerekir mi?

Ancak temel bilgiler öğrenildikten sonra düzenli çalışmayla öğrenilmesi mümkündür. Türk halk müziğine ilgin varsa ve sabırlıysan, bağlamayı öğrenmek oldukça keyifli bir süreçtir.